Gerelateerde onderwerpen

Specifiek:
Anatomie:
-
Patiënten:
-

Inleiding

Alopecia heeft meerdere oorzaken. Diagnose van de oorzaak kan soms worden gemaakt door het macroscopisch en microscopisch onderzoek van haar. De behandeling is die van de onderliggende oorzaak. De meeste alopecia is een zorg door de cosmetische en psychologische redenen, maar het is af en toe het eerste teken van een belangrijke systemische ziekte.

 

Oorzaken

Alopecia kan i) nonscarring en diffuus worden, ii) nonscarring en focaal of iii) scarring en focaal.

i) Nonscarring diffuus verlies

Oorzaken zijn mannelijk-patroon kaalheid, vrouwelijk-patroon kaalheid, telogen effluvium, anagen effluvium, primaire haar as-afwijkingen en aangeboren aandoeningen. Mannelijk-patroon kaalheid (androgenetisch alopecia) komt veel voor, familiaal, en androgenetisch. Haaruitval begint bij de vertex en kan zich uitbreiden tot diffuse verdunning of bijna volledig verlies. Vrouwelijk-patroon kaalheid is haarverdunning in de frontale, pariëtale, en kroon regio's. Ook dit is androgenetisch.

  • Telogen effluvium betekent het verlies van hoofdhaar, veroorzaakt door synchroniciteit van de haarcyclus, zodat veel haren tegelijk de rust of telogen fase ingaan. Aan het einde van deze rustfase, meestal enkele maanden na het aanzetten tot deze fase, zie je een aanzienlijke toename van haaruitval. Medicijnen zijn een veel voorkomende oorzaak, met name antiproliferatieve chemotherapeutische middelen, warfarine, H2-blokkers, orale contraceptiva, ACE-remmers, β-blokkers, en lithium. Andere medicijnen die telogen effluvium geven zijn fluorobutyrophenone, clofibrate, bezafibrate, trimethadione, ibuprofen, interferon, ranitidine, Sulindac, tamoxifen terfenadine, en Thiamfenicol. Telogen effluvium is ook een gevolg van voedingstekorten, na fysiologische of psychologische stress (chirurgie, systemische ziekte), en met pathologische (hypothyreoïdie of hyperthyreoïdie) of fysiologische (postpartum, menopauze) endocriene veranderingen.
    Telogen effluvium

  • Anagen effluvium betekent het verlies van hoofdhaar in zijn groei (of anagene) fase. Bestraling en chemotherapeutische middelen zijn de meest voorkomende oorzaken, maar het kan ontstaan bij kwik, thallium, boorzuur en vitamine A vergiftiging.
    Anagen effluvium

  • Primaire haar as-afwijkingen (trichodystrophies) bevatten een verscheidenheid aan aandoeningen die leiden tot onhandelbaar of ongewoon wollig haar of op fracturen van de haar as. Bij trichorrhexis invaginata, hebben de haren een bal en beker invaginatie (bamboe haar). Deze haarafwijking kan ook voorkomen in combinatie met ichthyosis bij het zeldzame autosomaal recessieve syndroom van Netherton. Belletjes haar, waarin bellen worden gezien in de haar as, kan zich voordoen bij overmatig gebruik van haardrogers. Trichonodosis of knopen van haar  treedt op bij overdreven wrijven of krabben. Monilethrix is een zeldzame autosomaal dominante aandoening die zeer broos haar veroorzaakt.

  • Andere aangeboren aandoeningen van het haar zijn wooly hair nevus (strak opgerold haar over de gehele of delen van de hoofdhuid), het ‘uncombable’ haar syndroom (hoofdhaar, dat weerstand biedt tegen alle pogingen om het haar te kammen of borstelen), trichorrhexis nodosa (haar assen breken gemakkelijk en gebroken stompen zijn over grote delen van de hoofdhuid aanwezig), en trichothiodystrofie (bros haar door een defect in het zwavel metabolisme).

 

ii) Nonscarring focaal verlies

Veelvoorkomende oorzaken zijn tractie alopecia, tinea capitis, trichotillomanie en alopecia areata (zie onder). Zeldzame oorzaken zijn syfilis en primaire haar as-afwijkingen.

  • Tractie alopecia is haaruitval voornamelijk op de frontale en / of temporale haarlijn als gevolg van tractie van vlechten, rollers, of paardenstaarten. Tinea capitis is een haar-as infectie met Trichophyton tonsurans; andere minder vaak voorkomende oorzaken van tinea capitis zijn Microsporum canis, M. audouinii, en T. schoenleinii. Trichotillomanie-focale haaruitval als gevolg van haartrekken, of draaien is een symptoom van een obsessief-compulsieve stoornis.
  • Late secundaire syfilis veroorzaakt haaruitval, variërend van gelokaliseerde plekken tot totale alopecia. Het kan gevolgd worden door verspreidend exantheem. De serologie is altijd positief. Onderzoek laat focale geel-rode gebieden zien met een mottig uiterlijk.

 

iii) Scarring en focaal verlies

De littekens verwijzen naar vergroeiing van het haarzakje met fibrose. Blijvend verlies is meestal een gevolg van ongewone primaire aandoeningen, zoals lichen planopilaris (lichen planus van de hoofdhuid), folliculitis decalvans (een idiopathische scarring alopecia met pustels en intacte haren samengepakt in een "gekuifd" patroon), en pseudopelade van Brocq ( een bepaald patroon van scarring alopecia). Andere oorzaken zijn brandwonden, trauma, bestralingstherapie, ernstige primaire (kerion) of secundaire (syfilis) infecties, sarcoïdose, lupus erythematosus, en de huid maligniteit.

 

Symptomen

De symptomen, met uitzondering van haaruitval, zijn vaak afwezig en zijn, indien aanwezig (bijvoorbeeld jeuk, branderig gevoel, tintelingen), niet specifiek voor een oorzaak. Behalve in Alopecia Areata, enkele gevallen van infectie (kerion, syfilis), lichen planus, en dissecting cellulitis van de hoofdhuid (folliculitis abscedens et suffodiens), zijn tekenen van haaruitval niet diagnostisch. Wanneer littekens zijn opgemerkt, moet het hele huidoppervlak en de slijmvliezen onderzocht worden om laesies op te sporen die geassocieerd zijn met een systemische ziekte.

 

Diagnose

Kaalheid met mannelijk patroon vereist in het algemeen geen testen. Wanneer het zich voordoet bij jonge mannen zonder een familiegeschiedenis, dient de arts de patiënt te vragen naar het gebruik van anabole steroïden en andere drugs. Bij vrouwen met aanzienlijke haaruitval en bewijzen van virilisatie, dienen de testosteron en dehydroepiandrosterone sulfaat niveaus gemeten te worden.

De "trek"-test helpt diffuus haaruitval van de hoofdhuid te evalueren; zachte tractie wordt uitgeoefend op 40 tot 60 haren op ten minste 3 gebieden van de hoofdhuid, en het aantal uitgetrokken haren wordt geteld en microscopisch onderzocht. Normaal gesproken komen minder dan 6 telogen-fase haren uit de hoofdhuid. Extractie van meer dan 6 haren in de telogen fase is abnormaal en suggestief voor telogen effluvium.

De "plukken" test is vergelijkbaar maar de haren worden niet abrupt, pijnlijk uit de hoofdhuid getrokken. De “plukken” test helpt de diagnose te stellen van een defect van telogen of anagen of een occulte systemische ziekte.

Microscopisch onderzoek van de haren van een van beide testen is bijna altijd nuttig. Anagene haren hebben omhullingen gehecht aan hun wortels; telogene haren hebben kleine bollen zonder omhullingen op hun wortels. Normaal gesproken zijn 85 tot 90% van de haren in de anagene fase; ongeveer 10 tot 15% zijn in de telogene fase, en <1% zijn in de catagene fase. Telogen effluvium toont een verhoogd percentage van telogen haren, terwijl anagen effluvium een daling in telogene haren en gemakkelijk breekbare haren toont. Een hoog percentage van de haren in de catagene fase (een overgangsfase tussen de groei rust) en trichomalacia zijn pathognomonisch voor trichotillomanie. Primaire haar as afwijkingen, zoals trichorrhexis invaginata en monilethrix, worden meestal duidelijk op microscopisch beeld van de haar as.

Hoofdhuid biopsie is geïndiceerd wanneer alopecia blijft bestaan en er aan de diagnose wordt getwijfeld; biopsie kan de scarring van de nonscarring vorm scheiden. Biopten moeten worden genomen uit een gebied met actieve ontsteking, het liefst aan de rand van een kale plek. Een schimmelse- en bacterie kweek kunnen nuttig zijn; immunofluorescentietests kunnen helpen bij het identificeren van lupus erythematosus, lihen planopilaris, en systemische sclerose.

Het dagelijks tellen van haren kan worden uitgevoerd door de patiënt om de haaruitval te kwantificeren als de pull-test negatief is. Hoofdhaar tellingen van> 100 zijn abnormaal behalve na wassen met shampoo, wanneer er meer dan 250 haren op je hoofdhuid zitten kan dit normaal zijn. Haren kunnen door de patiënt worden ingeleverd voor microscopisch onderzoek van haar schachten.

 

Behandeling

Minoxidil verlengt de anagene fase en verhoogt de bloedtoevoer naar de follikel; 1 ml van 2% en 5% lokaal middel elke dag aangebracht op de hoofdhuid is het meest effectief voor vertex alopecia in mannelijk-patroon kaalheid bij mannen of vrouwen. Echter, ten hoogste 30 tot 40% van de patiënten ondervinden significante haargroei, en minoxidil is over het algemeen niet effectief of geïndiceerd bij andere oorzaken behalve misschien Alopecia Areata. Het kan zijn dat erg tot 6 tot 9 maanden geen haargroei wordt gezien; de gangbare praktijk is de behandeling voort te zetten zolang de positieve resultaten blijven bestaan.

Finasteride remt het 5-α reductase enzym, waardoor het de omzetting van testosteron naar dihydrotestosteron blokkeert, en is handig voor het mannelijke-patroon kaalheid. Finasteride 1 mg po eenmaal per dag stimuleert de haargroei op de hoofdhuid. Schadelijke effecten zijn verminderd libido, erectiestoornissen, ejaculatie stoornis, en gedaald ejaculaatvolume in ongeveer 1% van de patiënten. Het middel is niet geïndiceerd bij vrouwen en is gecontra-indiceerd bij zwangere vrouwen. Het kan zijn de de haargroei tot 6 maanden niet wordt gezien; de gangbare praktijk is de behandeling 24 maanden te continueren zolang positieve resultaten blijven bestaan. Zodra de behandeling wordt gestaakt, keert de haaruitval terug naar het vorige niveau.

Chirurgische opties zijn follikel transplantatie, hoofdhuid slagen, en alopecia verminderen. Er zijn maar weinig procedures zijn onderworpen aan een wetenschappelijke toetsing, maar de patiënten die bewust zijn van hun haartuitval kunnen het overwegen.

Andere oorzaken: De onderliggende oorzaken worden behandeld. Behandeling voor tractie alopecia is opheffing van de fysieke tractie of stress op de hoofdhuid. De behandeling van tinea capitis is met lokale of orale antimycotica. Trichotillomanie is moeilijk te behandelen, maar gedragsverandering, clomipramine 25 tot 250 mg per keer per dag bij volwassenen of 3 mg/kg (tot maximaal 100 mg) bij kinderen, en/of fluoxetine 20 tot 40 mg per keer per dag kunnen helpen.

Haaruitval als gevolg van chemotherapie is van tijdelijke aard en wordt het best behandeld met een pruik. Wanneer haar weer aangroeit, kan het verschillen in kleur en textuur van het oorspronkelijke haar.

 

ALOPECIA AREATA

Alopecia Areata is plotselinge fragmentarische haaruitval bij mensen zonder duidelijke huidaandoeningen of systemische ziekte.

De hoofdhuid en baard zijn het vaakst getroffen, maar elk harig gebied kan aangedaan zijn. Haarverlies kan van invloed zijn op het meeste of het gehele lichaam (alopecia Universalis). Alopecia Areata is een auto-immuunziekte vooral bij genetisch gevoelige mensen blootgesteld aan onduidelijke milieu-triggers, zoals infecties of emotionele stress. Het gaat af en toe samen met autoimmune thyroiditis of vitiligo.

Alopecia areataAlopecia areata

De diagnose wordt gesteld door inspectie. Alopecia Areata manifesteert zich doorgaans als discrete circulaire plekken van haaruitval, gekenmerkt door korte gebroken haartjes op de marges, die lijken op uitroeptekens. In de nagels zitten soms pitjes of trachyonychia, een ruwheid van de nagel ook gezien in lichen planus. De differentiaal diagnose omvat tinea capitis, trichotillomanie, discoide lupus, en secundaire syfilis. Metingen van TSH, vitamine B12, en de auto-antilichamen zijn alleen geindiceerd wanneer een ernaast bestaande ziekte wordt vermoed.

De behandeling is met corticosteroïden. Triamcinolone acetonide suspensie (in doses niet meer dan 0,1 ml per injectieplaats, bv 10 mg / ml concentratie te leveren 1 mg) kan intradermaal worden geïnjecteerd als de laesies zijn klein. Krachtige lokale corticosteroïden (zoals betamethason 0,05%-bod) kunnen worden gebruikt, maar die dringen vaak niet door tot de diepte van de haarbol waar het ontstekingsproces is gevestigd. Orale corticosteroïden zijn effectief, maar haaruitval keert terug na het staken van de behandeling en de negatieve effecten beperken het gebruik. Lokale anthralin (0,5 tot 1% voor 10 tot 20 minuten per dag, vervolgens er uit wassen, frequentie getolereerd tot 30 min per dag)kan gebruikt worden. Inductie van allergische contact dermatitis met behulp van diphencyprone of squaric dibutylester leidt tot haargroei als gevolg van onbekende mechanismen, maar deze ingreep is het best voor patiënten met diffuse betrokkenheid die refractair zijn voor andere therapieën.

Alopecia Areata kan spontaan achteruit gaan, chronisch geworden, of diffuus verspreiden. Risicofactoren voor het chronisch worden zijn uitgebreide betrokkenheid, ontstaan vóór de adolescentie, atopie, en de betrokkenheid van de perifere hoofdhuid (ophiasis).


Bron

  1. Rook's Textbook of dermatology 7th Edition 2004.
  2. Foto's: Dermis.
Laatste update: 8-12-2016